بررسی حفاظتی مجموعه آثار موزه هنرهای ملی با نگاه ویژه به زنجیره حفاظتی "chantier des collection

چکیده با توجه به نقش مهمی که موزه ها در توسعه فرهنگ در جوامع مختلف دارند و برنامه هایی که در کشور ایران در حوزه ی گسترش موزه ها وجود دارد، به نظر می رسد که توجه بیشتر به فعالیت های نظام مند و بلند مدت در امر مدیریت موزه ها و همچنین مدیریت حفاظت از مجموعه های موزه ای لازم و ضرروری است. در این رساله با معرفی و بررسی آثار موزه ی هنرهای ملّی ایران از دید حفاظتی، لزوم ایجاد برنامه ایی جامع و استاندارد که بر پایه ی دانش استوار باشد در رابطه با حفاظت و ساماندهی مجموعه های موزه ای بیان گردید. لذا به جهت بهبود بخشیدن و الگوسازی این مراحل در موزه های کشور از نظر حفاظتی اقدام به معرفی برنامه ی جامع زنجیره ای حفاظت و ساماندهی مجموعه های موزه ای یا معادل زبان فرانسه ی آن chantier des collection، در قالب رساله ی دانشجویی گردید. در این راستا جهت تحقیق و مطالعه و استفاده از تجربیات متخصصین در این موضوع و تهیه ی الگویی استاندارد برای اجرای اینچنین عملیاتی با مرکز تحقیقات ومرمت موزه های کشور فرانسه (c2rmf) مکاتبه و مشاوره شد که در نهایت به تنظیم پروتکل و دستورالعمل های اجرایی در طی مراحل جابه جایی مجموعه به روش علمی و نظام مند انجامید. در این رساله همچنین سه نمونه ی موفق و اصولی در اجرای اینگونه عملیات حفاظتی مجموعه های موزه ای که به اهداف مختلف در موزه های دنیا (موزه ی سرخپوستان امریکا، موزه ی نوبی در مصر، موزه ی مردم شناسی پاریس) انجام شده بود مطالعه و با بررسی دو نمونه ی شاخص از موزه های کشور( موزه ی ایران باستان، کاخ موزه ی گلستان) چگونگی و نحوه ی اجرای اینچنین عملیاتی مورد ارزیابی قرار گرفت. در پی مطالعه و بررسی حفاظتی آثار و بنای موزه ی هنرهای ملّی ایران و نیاز آن به رسیدگی حفاظتی، برنامه ی مدیریتی زنجیره فعالیت های جامع حفاظت و ساماندهی مجموعه ی موزه ی مذکور برای انتقال موقت مجموعه به مکان مناسب به هدف حفاظت و مرمت آثار و بنای موزه طراحی و ارائه گردید. زنجیره فعالیت های حفاظت از مجموعه را می توان به طور خلاصه در تهیه ی مدارک حقوقی و حفاظتی، ایجاد و تکمیل بانک اطلاعاتی، بررسی مجموعه، تهیه ی شناسنامه های علمی، مطالعات آسیب شناسی، مستندنگاری، درمان، بسته بندی، حمل و نقل، انبارداری، بازکردن بسته بندی، انجام مرمت های مورد نیاز، نگهداری در محل امن و شرایط محیطی مناسب، طراحی قفسه ها و ویترین ها، نمایش اشیا و معرفی نهایی دانست. باید توجه کرد که این سلسله ی زنجیره ای نهایتاً معرفی جامع و عملکرد فرهنگی یک مجموعه را تعیین می کند. محقق این رساله به پژوهشگرانی که علاقه مند به مطالعه در این حوزه هستند توصیه می کند که جهت ارتقا اجرای اینگونه عملیات موزه ای در کشور به بررسی و تدوین دستورالعمل های مورد نیاز در ارتباط با طراحی مجموعه های جدید و نیز ایجاد و تکمیل ملزومات این برنامه ی جامع اقدام نمایند.